Koruma tedbiri şiddet gören, şiddete uğrama tehlikesi altında olan bireyler için oldukça önemli bir kavramdır. Maalesef günümüzde artan kadına şiddet olayları göz önünde bulundurulduğunda bu tedbirin ne kadar önemli olduğu anlaşılmaktadır. Koruma tedbiri ve uzaklaştırma kararı 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında verilen bir önlem türüdür.

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan, kadınlar, çocuklar, aile bireyleri veya tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ve bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında tedbirler alınmaktadır.

Şiddete maruz kalan veya şiddete maruz kalma tehlikesi olan kişiler, Cinsel şiddet, aşağılama, hakaret, psikolojik şiddet, küçük düşürücü sözlere maruz kalan kişiler vb durumlarda, bu kanun kapsamında öngörülen tedbirlerden faydalanmak amacıyla ilgili mercilere başvuruda bulunabilir. Bahsettiğimiz bu tedbirler ilgili yasa kapsamında koruyucu ve önleyici tedbirler olarak ikiye ayrılmıştır. Koruyucu tedbirler mülki amir ve hakim tarafından verilirken, önleyici tedbirler ise hakim tarafından verilmektedir.

Kanunda yer alan bu tedbirlerin esas amacı, insan hayatının korunmasıdır..

Uzaklaştırma Kararı Kaç Gün Verilir?   

Bahsettiğimiz Kanun kapsamında  uzaklaştırma kararının verilmesi için belirlenen kesin bir süre yoktur. Talep dahilinde kararı verecek olan hakim somut olayı değerlendirerek bir süre takdir eder. Sürenin bitiminde hala daha şiddet tehlikesi devam ediyor ise ya da tekrarla bu tarz bir eyleme maruz kalınmış ise, tekrar koruma tedbiri talep edilerek bu süre uzatılabilir. Koruma tedbiri aciliyeti olan bir talep olduğu için, hakim tarafından söz konusu talep kısa süre içerisinde karara bağlanır, bu süre yaklaşık 1 ila 4 gün arasındadır.

Uzaklaştırma Kararı Hangi Merciden Talep Edilir Kararı Kim Verir?

            Uzaklaştırma kararı için Aile Mahkemesine başvurulabileceği gibi Kolluk birimlerine de başvuru yapılabilir. Aynı zamanda Cumhuriyet Savcılığına da talepte bulunulabilir. Eğer çok acil bir durum söz konusu ise polis merkezleri ve jandarma karakolları tarafından bu karar alınabilir.  Ancak çok acil olmayan durumlarda  başvuru ve ilgili evraklar Aile Mahkemesine gönderilir ve karar Aile Mahkemesi Hakimi tarafından verilir.

İlgili karar, uzaklaştırma kararı verilen kişiye bildirilir ve alınan karara uymakta yükümlülüğü başlar. Mahkeme tarafından verilen kararda belirtilen süre dolduğunda uygulama ortadan kalkar. Aleyhine uzaklaştırma kararı verilen kişi karara uymazsa hakkında cezai işlem uygulanabilir.

Bununla birlikte uzaklaştırma kararına itiraz etmek de mümkündür. Uzaklaştırma kararı alındıktan sonraki 2 hafta içerisinde, uzaklaştırma kararı alan taraf itiraz etme hakkını kullanabilir. İtiraz neticesinde, Aile Mahkemesince itiraz incelenir ve eğer itirazın haklı olduğuna ya da uzaklaştırma kararının alınmasında haksız bir durum olduğuna karar verirse ilgili karar için iptal işlemleri başlatılır. Bu iptal işlemi, uzaklaştırmayı veren mahkemenin kendisi tarafından yapılmaz. Bölgede bulunan ikinci bir Aile Mahkemesi tarafından inceleme yapılır.

Boşanma davası, Aile Mahkemelerinde görülen ve evlilik birliğinin mahkeme kararıyla sonlandırılması amacıyla eşlerden birinin açtığı dava türüdür. Boşanma davaları, tarafların anlaşarak boşanmaya karar vermeleri ile “anlaşmalı” olarak veya tarafların anlaşmaya varamaması halinde taraflardan biri tarafından “çekişmeli” olarak açılabilir.

Boşanma davasının tanımında da belirttiğimiz gibi boşanma davalarının görüleceği mahkeme Aile Mahkemeleridir.

Boşanma davasının açılması ve aşamalarda izlenecek yollar boşanma davasının Anlaşmalı mı yoksa Çekişmeli mi olduğuna göre değişiklik göstermektedir. Bu minvalde her iki boşanma davası türünü de ayrı ayrı incelemek gerekmektedir.

Çekişmeli Boşanma Davası

Çekişmeli boşanma davaları, adından da anlaşılacağı üzere tarafların boşanma veya boşanma neticesinde talep ettikleri hususlarda anlaşma sağlayamaması neticesinde açılan davalardır. Çekişmeli boşanma davası açarken herhangi bir boşanma sebebine dayanmak gerekmektedir. 4721 Sayılı Medeni Kanun hükümlerinde bu boşanma sebeplerini m.161-m.166 arasında düzenlemiştir. Boşanma nedenleri de kendi arasında genel ve özel boşanma nedenleri olarak ayrılmaktadır.

1.  MK. m.166 da düzenlenen Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması genel boşanma nedenidir.

• Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması

Tarafların evlilik birliğini sürdürmelerini imkansızlaştıran, ortak hayatın sürdürülmesinin

mümkün olmamasına sebep olan her davranış, her olay bu nedenler için ileri sürülebilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, boşanma davasını açan tarafın davasının kabul edilmesi ve nihayetinde boşanma kararı verilebilmesi için; davacının kendisinden, evlilik birliğinin devamının sürdürülmesi beklenemeyecek derecede evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı ispat edilmeli ve “temelden sarsılmanın” karşı tarafın kusurlu davranışları sonucu gerçekleştiği ispatlanmalıdır.

Evlilik birliğinin temelinden sarsılması için yaşanan olaylar için; Duygusal ve psikolojik şiddet, Sosyal ve ekonomik şiddet, tarafların devamlı tartışma yaşaması, tehdit hakaret, güven sarsıcı davranış, cinsel şiddet, cinsel ilişkiden kaçınma, eşi doğal olmayan yoldan cinsel ilişkiye zorlama, eşin aile bireylerine kötü davranması vb sayılabilir. Bu nedenler kişiye ve evliliğe özgü olduğu için başkaca sayamadığımız nedenler de boşanma genel boşanma nedeni olarak sayılabilir.

2. MK. m. 161-165 arasında Çekişmeli boşanma davasında özel boşanma sebepleri düzenlenmiştir.

MK. m 161-165 arasında düzenlenen Özel boşanma sebepleri sınırlı sayıda belirlenmiştir. Yani kanunda düzenlemesi olmayan başka bir neden ile özel boşanma nedenine dayalı olarak boşanma davası açmak mümkün değildir.

Eşlerden “Özel boşanma sebeplerinden birine” dayanarak boşanma davası açan taraf sadece dayandığı bu özel boşanma sebebini ispatlamak zorundadır. Bunun haricinde evlilik birliğinin temelinden sarsıldığının ya da karşı tarafın kusurunun ispatlanması gerekmez. e dayalı çekişmeli boşanma davası açan eş, sadece özel boşanma sebebini ispatlamakla

MK.’da düzenlenen Özel Boşanma sebepleri aşağıdaki gibidir:

• MK. m161’de düzenlenen Zina(aldatma),
• MK.m162’de düzenlenen Hayata Kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış
• MK. m163’de düzenlenen Suç işleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme,
• MK. m164’de düzenlenen Terk,
• MK. m165’de düzenlenen Akıl Hastalığı,

Çekişmeli boşanma davasında belirlenecek boşanma sebebi kadar söz konusu boşanma davasında kimin daha kusurlu olduğu da önemlidir. Çekişmeli boşanma davası açan davacının davasının kabul edilmesi için, davalı taraftan daha fazla kusurlu olmaması gerekmektedir. Eğer davacı yan, davalıdan daha fazla kusurlu ise açmış olduğu çekişmeli boşanma davası reddedilir.

Yukarıda kısaca bahsettiğimiz çekişmeli boşanma davasına ilişkin genel ve özel nedenler hakkındaki ayrıntılı açıklamalarımızı içeren makaleyi bir sonraki paylaşımımızda bulabilirsiniz. Bu aşamada kısaca anlaşmalı boşanma davasından da bahsedeceğiz.

Anlaşmalı Boşanma Davası

MK. m 166 maddesinin 3 fıkrasında düzenlenen Anlaşmalı boşanma davası da Aile Mahkemesinde görülmektedir. Yetkili mahkeme bakımından da taraflar istedikleri herhangi bir adliyenin aile mahkemesinde anlaşmalı boşanma davası açabilirler.

MK.m166/3 “Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.” demektedir. Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere anlaşmalı boşanma davası açmak isteyen tarafların en az 1 yıldır evli olmaları gerekmektedir. Taraflar anlaşmalı boşanma davası için birlikte başvurabilecekleri gibi taraflardan birinin açmış olduğu anlaşmalı boşanma davasının diğer taraf tarafından kabul edilmesi ile de mümkündür.

Anlaşmalı boşanma davası açılmazdan evvel taraflar aralarında boşanma ve boşanmanın sonuçlarını içeren ayrıntılı bir protokol hazırlar. Bu protokol taraflarca imzalandıktan sonra boşanma dava dilekçesi ile birlikte mahkemeye sunulur. İşte anlaşmalı boşanma davasının sonuçları bu protokol doğrultusunda olur. Protokolün hazırlanması hususunda da oldukça dikkat edilmesi gerekmektedir. Nitekim bu aşamada talep edilmeyen herhangi bir kalem ilerleyen aşamalarda tekrar talep edilemeyecektir. Bu bağlamda bir avukattan yardım almak tarafların ilerde doğacak hak kayıplarının önüne geçecektir.

Boşanma Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Yukarıdaki açıklamalarımızdan da görüleceği üzere boşanma davasında görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Yetki bakımından ise anlaşmalı boşanma başlığımızın altındaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere “Anlaşmalı Boşanma” davası herhangi bir yerin adliyesinin Aile Mahkemesinde açılabilir. Bu aşamada tarafların ikametgah bilgilerinin bir önemi yoktur.

Ancak Çekişmeli boşanma davasında bir takım yetki kuralları mevcuttur.

Çekişmeli boşanma davasına Yetkili Mahkeme;

• Davalı tarafın yerleşim yeri Aile mahkemesi,
• Davacı tarafın yerleşim yeri aile mahkemesi ve
• Boşanmak isteyen tarafların son 6 aydan beri ikamet ettikleri yerdeki aile mahkemesinde çekişmeli boşanma davası açılabilir.

Herhangi bir hak kaybı yaşamamak ve mağduriyet yaşamamak için, boşanma davasının açılmasında hangi usulün uygulanacağı, anlaşmalı mı çekişmeli mi boşanma davası açılacağı, bunların hangisinin lehe olacağı, velayet nafaka talebinin olup olmayacağı, maddi manevi tazminat talepleri ve miktarları, mal paylaşımı olup olmayacağı gibi hususların çözümünde bir boşanma avukatı ile görüşülmesi faydalı olacaktır.